Đạo diễn Đặng Hồng Giang tin rằng những câu chuyện đẹp về lòng nhân ái bất kỳ trong một nền văn hoá nào, một xã hội nào cũng dễ dàng được đón nhận.

Bộ phim tài liệu thực tế “Lửa Thiện Nhân”, câu chuyện cổ tích kỳ lạ về sức sống mãnh liệt của bé Thiện Nhân, về tình yêu thương và nghị lực phi thường của chị Mai Anh, mẹ nuôi của bé, về sự lan tỏa của tình người, của những điều tử tế,  đã làm lay động hàng vạn khán giả Việt Nam kể từ khi công chiếu ngày 15/10 vừa qua. VOV đã có cuộc trao đổi với đạo diễn Đặng Hồng Giang về quá trình anh thực hiện bộ phim này.

Đạo diễn Đặng Hồng Giang.

PV: Xin chào đạo diễn Đặng Hồng Giang. Tôi được biết rằng anh đã rất quyết tâm để thực hiện bằng được bộ phim Lửa Thiện Nhân. Điều gì đã thôi thúc anh như vậy?

ĐD Đặng Hồng Giang: Như các bạn cũng thấy, đây là một câu chuyện đẹp, và không có lý gì mà tôi không đem câu chuyện đẹp này đến với càng nhiều người càng tốt. Khi được làm những câu chuyện đẹp như thế, tôi cảm thấy hạnh phúc. Là một người làm phim, và một người làm truyền thông, phim cũng là một loại hình truyền thông, thì với thiên chức của một người làm phim, mội người làm truyền thông, tôi thấy nên đưa câu chuyện đẹp này, thông qua phim ảnh, lan toả càng nhiều càng tốt trong xã hội, đến với càng nhiều người càng tốt. Thiên chức làm nghề, đó chính là lý do khiến tôi đeo đuổi bộ phim này. Tôi tin rằng qua bộ phim, chúng ta sẽ đối xử nhân ái với nhau hơn và xã hội cũng sẽ  tốt hơn lên.

PV: Anh đã thực hiện "Lửa Thiện Nhân" như thế nào?

ĐD Đặng Hồng Giang:Từ khi học về truyền thông ở nước ngoài, tôi đã đọc được bài báo về việc cô Mai Anh nhận Thiện Nhân về nuôi. Và trong đầu tôi khi đó đã bật lên quyết định là khi về Việt Nam dứt khoát mình sẽ làm bộ phim này đầu tiên, đây sẽ là bộ phim đầu tiên trong sự nghiệp của tôi. Ban đầu tôi cũng chỉ định làm khoảng 20, 30 phút thôi, xoay quanh câu chuyện về việc cô Mai Anh nuôi cháu Thiện Nhân và chữa trị cho cháu. Tôi về Việt Nam, lập hãng phim và bắt tay thực hiện bộ phim độc lập đầu tay của mình. Tôi đã mời anh Đoàn Tuấn cùng tham gia thực hiện bộ phim này. Ngay khi tôi đặt vấn đề, anh Đoàn Tuấn là một nhà biên kịch, đã nhận ra ngay vẻ đẹp của câu chuyện này và anh nhận lời ngay. 

Chúng tôi đã cùng đi gặp gỡ các nhân vật, trò chuyện, đi đến những địa phương mà câu chuyện liên quan, như Đà Nẵng, Quảng Nam, Hoà Bình. Chúng tôi nhận ra đây ko còn là một bộ phim nhỏ như ý tưởng ban đầu mà nó đã đã nảy nở ra, rất đẹp, đây là một câu chuyện lớn. Đối với dòng phim hiện thực này, 77 phút phim là một bộ phim lớn. Chúng tôi đã cấu trúc lại, hoạch định lại kế hoạch để xây dựng lại bộ phim đúng với tầm vóc của câu chuyện, đúng với quá trình diễn ra câu chuyện giữa Thiện Nhân, Mai Anh, Greig, Na Hương... Và những việc họ đang làm, nó còn lan toả cho đến tận ngày hôm nay, vẫn chưa dừng và tôi tin là "Lửa Thiện Nhân" sẽ còn tiếp tục lan toả nữa.

Sau khi học xong và về Việt Nam, tôi xây dựng kịch bản đại cương cho phim. Câu chuyện đã diễn ra trước đó rồi. Thời điểm nóng nhất, nhiều sự kiện nhất đã diễn ra từ khoảng năm 2008 đến 2011. Tháng 10/2012 chúng tôi bắt đầu bấm máy. Rõ ràng trước đó có quá nhiều bài viết và phóng sự ngắn làm về câu chuyện này. Giữa rất nhiều thông tin như thế, chúng tôi cần phải cấu trúc bộ phim như thế nào? Về mặt tổng thể, tôi đã nhìn thấy câu chuyện đẹp. Tôi với anh Đoàn Tuấn đã trao đổi và thống nhất với nhau lấy cái trục xuyên suốt trong bộ phim là cái tính thiên định trong câu chuyện này. Thiên định từ khi Thiện Nhân được sinh ra. Thiên định khi Mai Anh gặp và đón Thiện Nhân về. Thiên định nữa là trước đó Greig, Mai Anh và Na Hương, họ có biết nhau đâu. Nhưng vì tình thương với Thiện Nhân mà họ đã gặp gỡ nhau, rồi tiếp theo đó nữa là gặp đến bác sỹ Đinh Tuệ, rồi từ bác sỹ Đinh Tuệ lại ra đến giáo sư Roberto. Thoạt tiên nó cứ như một sự vô tình, nhưng khi xâu chuỗi lại tất cả những sự kiện đó thì nó như một sự sắp đặt.

"Chú lính chì" Thiện Nhân.

PV: Vậy anh đã làm thế nào để có những hình ảnh rất chân thực và xúc động trong phim?

ĐD Đặng Hồng Giang: Rõ ràng là những sự kiện đã qua rồi thì rất khó để chúng tôi ghi lại, quay lại được. Nhưng may mắn là Mai Anh đã nhìn thấy sự nỗ lực của chúng tôi, và cô ấy hiểu rằng làm một bộ phim thì không thể chỉ bằng lời nói mà phải có hình ảnh. Và cô ấy đã cung cấp cho chúng tôi nhiều tư liệu quý giá mà tôi có thể nói, những tư liệu ấy chính là linh hồn của bộ phim.

PV: Anh có thể chia sẻ về hành trình của phim "Lửa Thiện Nhân", từ khi được chiếu khai mạc Liên hoan phim độc lập New York ngày 15/10 năm ngoái  tới khi được công chiếu tại Việt Nam ngày 15/10 vừa qua? Tại sao lại có mốc thời gian đúng 1 năm này?

ĐD Đặng Hồng Giang: LHP độc lập New York diễn ra vào ngày 15/10/2014. Đối với những người làm nghề chúng tôi thì những LHP quốc tế giống như một sân chơi nhiều hơn và tôi đã gửi phim đến đó. Một điều rất là ngỡ ngàng đối với chính tôi là khi khai mạc LHP đó, ông Denis là người sáng lập LHP đó đã công bố rằng khai mạc LHP năm nay sẽ là một phim Việt Nam. Tôi rất vui và ngỡ ngàng. Sau đó tôi có hỏi ông là tại sao trong số gần 250 phim được chọn chiếu ở LHP độc lập New York này thì ông lại chọn phim của tôi. Vì mình cũng thật thà, tôi vẫn nghĩ phải là những kinh đô điện ảnh hay là những nước phát triển như Mỹ hay ở châu Âu thì mới tạo nên những tác phẩm để lại dấu ấn. Nhưng ông ấy nói rằng: “Không, các bạn đã mang tới cho chúng tôi một câu chuyện quốc tế. Vì câu chuyện diễn ra ở Việt Nam nhưng có bóng dáng của 5 quốc gia tham gia vào câu chuyện này (đúng ra là có 6: Italy, Mỹ, Canada, Đức, Singapore và Thái Lan), và chính nội dung của câu chuyện xứng đáng được giới thiệu tới quốc tế.” 

Sau đó ông ấy nói thêm là tôi cảm ơn bạn vì bạn đã đem tới cho chúng tôi một bộ phim như thế. Tại New York, chúng tôi nhận được sự đóng góp ý kiến về mặt chuyên môn rất nhiều của các đồng nghiệp. Họ đến từ các nước phát triển và họ giỏi hơn chúng tôi rất nhiều, họ có rất nhiều kinh nghiệm hay. Khi về VN chúng tôi đã thực hiện theo sự góp ý của họ, nhất là các vấn đề kỹ thuật. Đặc biệt là những thước phim tư liệu, cái mà tôi nói là làm nên linh hồn của bộ phim, được Mai Anh và những người trong gia đình thực hiện bằng những máy ảnh mini. Để đưa được những hình ảnh đó ra rạp lớn thì phải nâng cấp nó lên để đảm bảo về mặt kỹ thuật. Rất may mắn là những người giúp chúng tôi xử lý về mặt kỹ thuật, họ cũng nhận ra sự đẹp đẽ trong câu chuyện này, và tâm huyết của chúng tôi, cho nên họ cũng giúp đỡ tôi rất là nhiều, đặc biệt là vấn đề tài chính. 

Nếu điều kiện tài chính của chúng tôi tốt hơn thì có lẽ bộ phim đã đến với khán giả VN sớm hơn. Chúng tôi vẫn phải vừa làm những việc khác để kiếm tiền, vừa nâng cấp cho bộ phim. Và tôi cũng cố để cho đúng 1 năm sau ngày nó được chiếu ở NY, tôi đưa bộ phim đến khán giả Việt Nam, ngày 15/10/2015. Và tôi có thể khẳng định rằng, trong 1 năm đó, với tất cả sự cố gắng của chúng tôi thì bản phim được chiếu tới khán giả Việt Nam mình là bản phim đẹp nhất, tốt nhất, nội dung cô đọng nhất, tốt hơn khi nó được chiếu ở LHP Độc lập New York.

ĐD Đặng Hồng Giang: Tất nhiên là để đưa bộ phim ra các rạp lớn thì rất khó khăn. Vì nhà rạp họ có định hướng của họ, không thể trách họ được. Nên chúng tôi chọn các rạp quy mô nhỏ tại cả Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Cho tới thời điểm này, bộ phim "Lửa Thiện Nhân" đã đạt đến một kết quả nhất định nào đó. Trước hết là với chính bản thân tôi, tôi cũng nhìn lại mình. Với những đề tài hay, những câu chuyện đẹp, không có cách nào thuyết phục nhà rạp tốt hơn là bằng chính chất lượng bộ phim của mình. Tôi hy vọng đây sẽ là bước đệm, kéo những nhà phát hành lớn và những nhà làm phim tài liệu hiện thực gần gũi nhau hơn.

PV: Anh nhận thấy khán giả đã đón nhận bộ phim của anh như thế nào?

ĐD Đặng Hồng Giang: Họ động viên tôi rất nhiều. Họ nói với tôi là cố gắng lên nhé, làm nhiều phim hay nữa nhé. Tôi cảm ơn lắm. Và sự chia sẻ đó của khán giả là cảm xúc thật vì họ chia sẻ cả bằng nước mắt. Tôi thường nói với khán giả rằng bộ phim của tôi làm các bạn rung động, nhưng chính các bạn lại làm tôi “rung rinh”, có lúc tôi cũng chảy nước mắt vì cảm động với sự đón nhận của khán giả.

PV: Ấn tượng sâu sắc nhất của anh về bé Thiện Nhân và chị Mai Anh là gì?

ĐD Đặng Hồng Giang: Ấn tượng của tôi về Thiện Nhân là cậu bé thông minh quá, lanh lợi quá. Có thể nói việc Thiện Nhân vượt qua cửa tử giữa sự sống và cái chết rất mong manh như thế là nhờ những bàn tay đã phát hiện và cấp cứu cho cháu kịp thời. Sau đó theo độ tuổi thì từng cái nhận thức của cháu đã làm nên cái cốt cách của con người Thiện Nhân. Tôi cũng từng gặp nhiều nhân vật, nhưng tôi có thể nói đây là nhân vật tuyệt vời nhất. Trong quá trình đeo bám cậu bé để làm phim, chúng tôi trải qua nhiều cung bậc cảm xúc, yêu, thương, khâm phục… Cháu cực kỳ năng động. Vào một ngày quay mới, có thể cậu bé hơi e ngại trước ông kính, nhưng sau vài biện pháp tâm lý để vỗ về cậu ta, và cậu ta đã nhập cuộc rồi thì cả ê kíp chạy theo cậu ta khá mệt.

Còn Mai Anh là một phụ nữ rất thông minh. Chính thông qua cuộc phỏng vấn Mai Anh để làm bộ phim "Lửa Thiện Nhân" này tôi đã học hỏi ở cô ấy rất nhiều, đặc biệt là ở cách cô ấy cởi mở dần những nút thắt trong cuộc đời. Chẳng hạn như nút thắt về việc có cho Thiện Nhân biết hay không hoàn cảnh của mình? Lẽ thường khi nhận thằng bé về nuôi thì người ta thường bưng bít, giấu đi cái quá khứ để quên đi sự không may mắn của cháu so với những đứa trẻ khác. Nhưng Mai Anh thì không. Cô ấy cứ mở dần ra với thằng bé, để nó nhận thức theo độ tuổi. Ví dụ như Mai Anh nhận với con rằng mẹ đã sơ ý làm mất chân mất chim của con, và cô ấy dùng tình thương và sự chăm sóc Thiện Nhân hàng ngày để xoa dịu đi cái lỗi mà cô ấy tự nhận. Sau này, khi cháu lớn và biết ra sự thật về cuộc đời mình thì cháu cũng đã được Mai Anh vỗ về trước đó rồi. Cô ấy tuyệt vời ở chỗ đó. Cô ấy thông minh và cũng rất quyết liệt.

PV: Anh có dự định đem "Lửa Thiện Nhân" tới các Liên hoan phim quốc tế khác ko?

ĐD Đặng Hồng Giang: Tôi rất muốn làm điều đó. Vì LHP Độc lập tại Mỹ đã cho tôi một niềm tin rằng những câu chuyện đẹp về lòng nhân ái bất kỳ trong một nền văn hoá nào, một xã hội nào cũng dễ dàng được đón nhận, vì nó hoàn toàn rất dễ hiểu, nhất là khi nó được truyền tải qua ngôn ngữ hình ảnh. Thực tế là khi chiếu ở LHP Độc lập New York, phim thường xuyên nhận được những tràng pháo tay của khán giả. Họ đã cảm được ngôn ngữ hình ảnh của phim. Chẳng hạn như cảnh con trâu mẹ đi trước, con nghé dụi vào mẹ theo sau trên cánh đồng, rồi nhân vật Hân ở Hoà Bình dắt con đi khám bệnh, tình thương, tình mẫu tử giữa các loài là như nhau. Cứ nhẩn nha như thế, chúng tôi kể một câu chuyện Việt Nam một cách dung dị đời thường. Dù văn hoá phương Đông hay phương Tây thì tình thương, tình mẫu tử đều như nhau cả./.