* GS-TS TRẦN LUÂN KIM, Chủ tịch BGK chuyên môn: Các phim chưa phản ánh được bộ mặt đời sống đương đại

Phim truyện điện ảnh dự giải Cánh Diều năm 2014 tăng cao về số lượng, song về chất lượng lại có biểu hiện sa sút.
Đề tài phim khá phong phú: từ lịch sử truyền thống đến cuộc đấu tranh gay go giữa thiện với ác, từ cái tôi cá nhân đến tình yêu và hận thù, từ chống mại dâm đến lên án tham vọng hão huyền, từ hiện tượng đồng tính đến tình nghĩa gia đình... Thể loại đa dạng và được cố gắng làm mới với tâm lý, hài, kinh dị, ma quái, hành động... Bên cạnh đó là những thủ pháp thể hiện cố gắng hiện đại hóa thông qua dàn cảnh, ánh sáng, âm thanh, khuôn hình và nhịp điệu dựng phim. Một số tác phẩm đạt doanh thu cao, chiếm thị phần khá trong các dịp lễ, tết.
Thế nhưng, những vấn đề lớn, bộn bề của đất nước, những câu chuyện bức thiết của đời sống thường ngày chưa được quan tâm, hoặc đề cập rất hời hợt. Nhân vật là hình tượng sống còn của một tác phẩm nghệ thuật, nhưng phim truyện năm qua chưa xuất hiện mẫu nhân vật gây ấn tượng, đáng ghi nhớ. Phần lớn nhân vật rơi vào chung chung, mang tính tượng trưng, không được chăm chút khai thác sâu và thể hiện chân thực.
Nói chung, phim truyện năm 2014 dự giải Cánh Diều chưa phản ánh được bộ mặt của đời sống đương đại, chưa khắc họa sâu và trung thực dòng chủ lưu của cuộc sống. Ngược lại, có không ít phim làm méo mó hình ảnh Việt, khi đưa ra nước ngoài. Một số phim còn tùy tiện, dễ dãi và tràn lan các tình huống “bạo lực bẩn”, các âm mưu độc địa, xã hội đen và tội phạm. Chủ nghĩa nhân văn - mầm sống của đạo đức và cuộc sống yên bình, tuy được một số tác phẩm cố gắng biểu hiện, vẫn bị chìm trong phần lớn phim còn lại, đem tới cho khán giả, nhất là khán giả trẻ những cảm xúc và ý thức không thể lành mạnh. Trong tình trạng đó, màu sắc dân tộc - giá trị văn hóa riêng có và quý giá của mỗi nền nghệ thuật, khó có thể đậm màu. Khắc phục những nhược điểm trên, thiết nghĩ, sẽ là giải pháp sáng tạo những tác phẩm có giá trị toàn diện.

* Đạo diễn VINH SƠN, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội Điện ảnh Việt Nam: Các bộ phim còn nặng tính thương mại
 

Các tác phẩm dự giải Cánh Diều 2014 về mặt kỹ thuật, tay nghề đã được nâng cao. Kịch bản, dàn dựng, âm nhạc, âm thanh... cũng được đầu tư. Nhưng hầu hết các bộ phim vẫn nặng về tính thương mại, phụ thuộc vào thị hiếu người xem nên câu chuyện cứ loay hoay hoặc khai thác hài bình dân.
Với thực trạng hiện nay: phim nghệ thuật được giải này giải kia ở các LHP quốc tế nhưng khi chiếu lại rất ít khách; phim bình dân lại quá đông người xem, khiến người làm phim rất phân vân, hoang mang, không biết nên chọn cách làm phim thế nào?! Điện ảnh nước nào cũng có tình trạng này, nhưng ở ta thì khoảng cách này lớn quá. Cá nhân tôi khi ra rạp xem Đập cánh giữa không trung - bộ phim đoạt giải tại LHP quốc tế, được nước ngoài chú ý, quan tâm mà cả rạp chỉ có 4, 5 người; trong khi phim này, phim kia chỉ bình dân thôi mà đạt kỷ lục doanh thu! Khám phá ấy đầu tiên làm tôi ngạc nhiên, sau thấy buồn và phân vân, không biết cái nào đúng, cái nào sai?! Không chỉ tôi mà hầu như những anh em nghệ sĩ làm nghề hiện nay đều có tâm trạng thế này!

* ĐẶNG XUÂN HẢI, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam: Năm nào tổ chức cũng có sai sót
 

Giải thưởng Cánh Diều được khởi xướng từ năm 2002, nằm trong hệ thống giải thưởng chung của Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật (gồm: Văn học, Âm nhạc, Sân khấu, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Kiến trúc, Điện ảnh), nhằm khen thưởng hàng năm cho các tác phẩm và tác giả xuất sắc. Qua giải thưởng này, Hội Điện ảnh Việt Nam muốn tổ chức long trọng nhằm quảng bá tác phẩm và tôn vinh nghệ sĩ, đồng thời tạo dịp để công chúng quan tâm nhiều hơn đến điện ảnh Việt Nam. Nhà nước đã công nhận giải thưởng Cánh Diều được “cộng vào” tiêu chuẩn xét danh hiệu NSND, NSƯT. Ý nghĩa, mục đích của giải thưởng Cánh Diều là rất tốt, rất cần thiết; nhưng khâu tổ chức năm nào cũng có vấn đề sai sót. Không phải chúng tôi không biết, nhưng chưa thể khắc phục ngay được. Kinh phí cấp cho giải thưởng này khoảng 850 triệu đồng (cho cả việc tổ chức và chi trả giải thưởng). Hội không có bộ phận tổ chức sự kiện chuyên nghiệp, mỗi năm chúng tôi lại động viên anh em hội viên chung tay. Nhưng từng hội viên lại có công việc riêng của họ, nên khó có thời gian tập trung toàn tâm toàn ý được. Việc phối hợp với truyền hình cũng gặp khó khăn, vì MC là dân điện ảnh không có, nên khi mời người ở ngoài vào đứng vai trò này, lần nào cũng có sai sót, nhầm lẫn trong việc đọc tên. Năm nào chúng tôi cũng rút kinh nghiệm, nhưng việc khắc phục cũng không dễ chút nào!

NHƯ HOA (Nguồn SGGP)